Bí quyết hái Nham Trà Vũ Di: Giữ trọn hương đá tự nhiên
Nham Trà Vũ Di là linh hồn của vùng núi Đan Hà hùng vĩ, nơi mây trắng vờn quanh đỉnh đá, nước suối róc rách len qua vách núi. Loại trà này nổi tiếng bởi hương “đá trong trà, hoa trong hương”, vị thanh mà sâu, hương nhẹ mà bền.
Để làm nên tách trà Nham tinh tế, mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự chuẩn xác. Từ cách hái, thời tiết, cho đến từng khung giờ trong ngày, mọi chi tiết đều phải đúng. Chỉ cần hái sớm hoặc muộn, hoặc gặp ngày thời tiết bất lợi, hương vị trà sẽ khác đi rất nhiều.
Thời vụ hái Nham Trà Vũ Di
Vụ hái Nham Trà tại vùng núi Vũ Di (Phúc Kiến) thường bắt đầu vào giữa tháng 4 và kết thúc vào cuối tháng 5. Đây là khoảng thời gian khí hậu ổn định, sương sớm vừa tan, nắng vừa đủ ấm.
Với các giống trà sớm và trung vụ, người làm trà tránh hái trong ngày mưa hoặc khi lá còn đọng sương. Lá hái trong thời tiết khô ráo giúp giữ nguyên năng lượng sống của cây. Đó cũng là yếu tố tạo nên hương vị thanh khiết sau khi chế biến.
Trước khi hái, nghệ nhân phải quan sát kỹ mức độ “chín” của lá, độ ẩm trong không khí, và tính chất đất. Mỗi yếu tố đều ảnh hưởng đến chất lượng trà tươi. Người có kinh nghiệm có thể nhìn sắc lá, sờ độ mềm để đoán được “thời điểm vàng” cho vụ hái.
Xem thêm: Khái quát về trà Vũ Di Sơn – phía bắc Phúc Kiến
Tiêu chuẩn hái trà nghiêm ngặt
Mỗi lá trà Vũ Di được hái ra đều là kết quả của kỷ luật và sự tinh tế. Từng loại trà như Đại Hồng Bào, Bạch Kê Quan hay Tử Hồng Bào, đều phải được phân tách riêng biệt theo giống, sản khu và thậm chí cả hướng núi (sườn nắng, sườn râm).
Trà quý được giao cho nghệ nhân dày kinh nghiệm. Họ hiểu rằng, chỉ một sai sót nhỏ trong khâu làm thanh (làm héo, lên men nhẹ) cũng đủ khiến hương vị thay đổi. Vì vậy, mọi thao tác đều nhẹ nhàng và chính xác.
Sáu điều “không” khi hái Nham Trà Vũ Di
- Không làm rách mặt lá
- Không bẻ gãy phiến lá
- Không gập cong lá
- Không làm hư đầu lá
- Không hái lá đơn lẻ
- Không làm rách mặt lá
- Không bẻ gãy phiến lá
- Không gập cong lá
- Không làm hư đầu lá
- Không hái lá đơn lẻ
- Không mang theo cành già hay cuống thô
Những nguyên tắc tưởng đơn giản nhưng là nền tảng tạo nên phẩm chất cao quý của trà. Nhờ vậy, từng lá trà giữ trọn năng lượng, hương thơm và vị khoáng đặc trưng của vùng đá đỏ Đan Hà.
Thời tiết lý tưởng để hái Nham trà
Thời tiết ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị Nham Trà Vũ Di.
- Không hái khi trời mưa.
- Không hái lá còn đọng sương.
- Không hái vào trời nắng gắt.
- Không hái ngay sau ngày mưa, trừ trường hợp mưa kéo dài.
- Trời nắng vừa đến nhiều mây ưu tiên hơn ngày âm u hay mưa.
- Thời gian trong ngày: 9 – 11 giờ sáng và 14 – 17 giờ chiều là tốt nhất, lá còn sương là kém nhất.
Khí hậu “lúc nắng, lúc mưa” được xem là tốt nhất cho mùa trà. Ngay sau cơn mưa đầu tiên, khi trời vừa hửng sáng, là thời khắc tuyệt vời để hái. Lúc ấy, lá trà chứa hàm lượng hương cao nhất.
Nếu trời nắng gắt liên tục 5 – 6 ngày, lá sẽ cứng, hương giảm. Ngược lại, mưa dầm kéo dài khiến lá tích nước, khó làm héo và dễ hư. Tất cả những yếu tố đó đều ảnh hưởng đến độ ẩm tự nhiên trong lá và khả năng thích ứng với quá trình chế biến đặc thù của Nham Trà.
Nghệ thuật hái thủ công giữa núi đá Vũ Di
Núi Vũ Di có địa hình Đan Hà độc đáo. Các vườn trà ẩn mình trong khe núi, trên vách đá, nơi sương mù và gió núi gặp nhau. Người dân gọi khu vực hái theo địa hình là khe, suối, tổ, ổ, đỉnh, hang và đá – mỗi nơi một sắc hương riêng.
Vì địa hình hiểm trở, việc hái trà phải dựa hoàn toàn vào sức người. Người hái đeo giỏ tre, leo dốc, gùi từng giỏ trà tươi xuống núi. Lá được hái bằng tay, nâng nhẹ cành và ngắt khéo ở khớp non. Cách hái này giúp giữ nguyên bề mặt lá, không làm tổn thương phần diệp, nhờ vậy chất lượng trà cao hơn.
Ở các vùng trồng trà quy mô lớn và bằng phẳng, người ta có thể áp dụng máy hái cơ giới. Phương pháp này tăng năng suất, tiết kiệm nhân công và giảm thiệt hại do thời tiết. Tuy nhiên, cơ giới hóa chỉ hiệu quả khi vườn được trồng cùng một giống và đã cắt tỉa đồng đều.
Những lá trà hái bằng máy sau đó được chuyển ngay bằng xe chuyên dụng đến nhà máy để chế biến. Việc rút ngắn thời gian vận chuyển giúp giữ độ tươi, đáp ứng nhu cầu sản xuất lớn mà vẫn đảm bảo hương vị ổn định.
Quản lý và tổ chức hái lá
Mùa hái trà ở Vũ Di không chỉ là công việc, mà là một hành trình tập trung cao độ. Người làm trà phải tính toán thời điểm hái từng giống, phân bổ nhân lực, điều xe, lo ăn nghỉ, mọi thứ đều phải chính xác. Sự vận hành trơn tru của cả vụ trà là thước đo năng lực của người quản lý.
Một vụ trà thành công được người Vũ Di gọi là “xuống núi” – dấu mốc khép lại mùa vụ. Sau đó, người làm trà tụ họp, nâng chén, chia sẻ niềm vui sau bao ngày nắng gió.
Nếu ghé Vũ Di vào dịp ấy, bạn có thể nghe tiếng pháo hay pháo hoa vang giữa đêm. Đó là cách họ chúc mừng mẻ trà ngon, một niềm vui mộc mạc nhưng chan chứa tự hào. Mỗi tiếng nổ vang lên như lời cảm ơn núi rừng, đất đá, và cả những bàn tay đã tạo nên hương vị kỳ diệu của Nham trà.
Xem thêm: Giải mã sự phức tạp của hương, vị và đạo trong Nham trà
Kết luận
Hương vị Nham Trà Vũ Di không đến từ may mắn, mà từ sự tỉ mỉ trong từng mùa hái. Mỗi lá trà được chọn đúng thời, hái trong tiết trời vừa đẹp, chính là món quà của đất trời dành cho người biết trân quý. Khi hương trà lan nhẹ trong chén, ấy cũng là lúc người thưởng cảm nhận được hơi thở của núi, của mưa nắng và của cả tấm lòng gửi gắm trong từng phiến lá.
TSTN tổng hợp và dịch