Trà xanh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư?
Trà xanh là thức uống truyền thống lâu đời ở châu Á, không chỉ thơm ngon mà còn tốt cho sức khỏe. Nhiều nghiên cứu cho thấy trà xanh có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư. Bài viết này sẽ lý giải cơ chế bảo vệ của trà xanh và đưa ra một số lưu ý khi sử dụng.
Vì sao trà xanh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư?
Một tách trà mỗi ngày không chỉ giúp thư giãn mà còn có thể là liệu pháp phòng ngừa ung thư được khoa học kiểm chứng. Trà xanh chứa nhiều hợp chất có lợi, đặc biệt là các chất chống oxy hóa mạnh. Các chất này giúp bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương tế bào – yếu tố dẫn đến ung thư. Hiệu quả của những hợp chất này đã được chứng minh trong nhiều nghiên cứu quy mô lớn.
Theo tạp chí Oral Oncology (Mỹ) năm 2021, phân tích từ 19 nghiên cứu với 4.675 người cho thấy uống trà xanh có tác dụng bảo vệ và ngăn ngừa ung thư miệng. Một phân tích khác từ 51 nghiên cứu với 1,6 triệu người ở Mỹ cũng khẳng định, tiêu thụ trà xanh giúp giảm nguy cơ ung thư phổi, đặc biệt ở nam giới.
Xem thêm: 9 lợi ích của việc uống trà hàng ngày
Thành phần trong trà
Trà xanh được làm từ lá cây Camellia sinensis. Do không trải qua quá trình oxy hóa như trà đen, trà xanh giữ được hàm lượng cao các hợp chất có lợi. Những thành phần chính gồm:
- Polyphenol: Đây là nhóm chất chống oxy hóa chủ yếu trong trà xanh. Chúng gồm catechin như EGCG, ECG, EGC và EC. Trong đó, EGCG được nghiên cứu nhiều nhất vì có khả năng chống oxy hóa mạnh.
- Caffeine: Mặc dù có hàm lượng thấp hơn cà phê, caffeine trong trà xanh giúp kích thích hệ thần kinh và hỗ trợ quá trình trao đổi chất.
- Các hợp chất khác: Trà xanh còn chứa các vitamin, khoáng chất và flavonoid, góp phần tăng cường sức khỏe tổng thể.
Hàm lượng polyphenol trong trà phụ thuộc vào cách pha, thời gian ủ và nhiệt độ nước. Trà pha nóng thường chứa nhiều polyphenol hơn so với trà pha sẵn hoặc trà khử caffeine. Nếu thêm nước trái cây hoặc các chất lỏng khác, lượng polyphenol có thể giảm đáng kể.
Trà có thể giúp ngăn ngừa ung thư như thế nào?
Trà xanh có khả năng giảm nguy cơ mắc ung thư nhờ các cơ chế sau:
Chống oxy hóa và bảo vệ DNA:
Cơ thể liên tục sản sinh ra các gốc tự do – những phân tử có thể gây tổn thương DNA và protein trong tế bào. Tổn thương này làm tăng nguy cơ hình thành tế bào ung thư. Polyphenol, đặc biệt là EGCG và ECG, hoạt động như chất chống oxy hóa. Chúng giúp vô hiệu hóa gốc tự do, bảo vệ tế bào và giảm khả năng phát triển khối u.
Kích hoạt enzym giải độc:
Trà xanh có thể kích thích các enzym như quinone reductase và glutathione S-transferase. Đây là các enzym có vai trò loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể, từ đó giúp ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư.
Ức chế sự phát triển của khối u:
Các catechin, đặc biệt là EGCG có khả năng ức chế sự tăng sinh tế bào khối u. Chúng cũng có thể ngăn chặn quá trình hình thành các mạch máu nuôi dưỡng khối u, đồng thời hạn chế sự xâm lấn và di căn của tế bào ung thư.
Chống viêm và điều chỉnh hệ miễn dịch:
Polyphenol trong trà xanh có tác dụng kháng viêm. Chúng giúp điều hòa viêm mạn tính – yếu tố nguy cơ của ung thư. Ngoài ra, trà xanh còn tăng cường hoạt động hệ miễn dịch. Nhờ đó, cơ thể nhận diện và tiêu diệt tế bào lạ hiệu quả hơn. Một số nghiên cứu còn cho thấy các hợp chất này giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do tia UVB – nguyên nhân dẫn đến ung thư da.
Xem thêm: 9 lợi ích của việc uống trà hàng ngày
Theo một nghiên cứu được công bố, trà matcha chứa hàm lượng EGCG cao hơn trà xanh thông thường. Nhờ đó, hiệu quả ức chế và ngăn di căn của tế bào ung thư cũng mạnh hơn. Nhiều nghiên cứu khác cũng cho thấy uống 2 tách trà xanh mỗi ngày giúp tăng cường sức khỏe và hỗ trợ phòng ngừa ung thư.
Những lưu ý khi sử dụng trà
Mặc dù trà xanh mang lại nhiều lợi ích, việc sử dụng không đúng cách có thể gây ra một số tác dụng phụ. Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi sử dụng trà xanh:
Không lạm dụng trà xanh:
Uống quá nhiều trà xanh, đặc biệt là các sản phẩm bổ sung chứa liều cao EGCG (trên 1200 mg), có thể gây ra các vấn đề như: buồn nôn, đau bụng, chóng mặt, ợ nóng, đau cơ hoặc nhức đầu.
Caffeine trong trà cũng có thể gây mất ngủ, lo âu, run tay nếu tiêu thụ quá mức. Ngưỡng an toàn cho người trưởng thành là khoảng 300 – 400 mg caffeine mỗi ngày (tương đương 2 – 3 tách trà).
Chọn trà chất lượng cao:
Trà pha từ lá trà nguyên chất thường chứa hàm lượng polyphenol cao hơn trà đóng chai. Các loại trà có thêm đường, hương liệu hoặc nước trái cây không chỉ làm giảm lợi ích của trà mà còn có thể gây hại nếu dùng lâu dài. Nên chọn loại trà xanh nguyên chất, rõ nguồn gốc để đảm bảo hiệu quả bảo vệ sức khỏe.
Tham khảo ý kiến bác sĩ:
Đối với những người có bệnh lý nền đặc biệt là bệnh thận, dạ dày hoặc đang dùng thuốc nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng trà xanh thường xuyên. Một số thành phần trong trà có thể gây kích ứng hoặc ảnh hưởng đến việc hấp thu thuốc.
Tầm soát ung thư định kỳ:
Việc tầm soát sớm các bệnh ung thư giúp phát hiện và điều trị kịp thời. Điều này đặc biệt quan trọng với người có nguy cơ cao như có tiền sử gia đình, tuổi cao, hoặc mắc bệnh mãn tính. Dù có uống trà xanh đều đặn, bạn vẫn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
Kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh:
Trà xanh không phải là “liều thuốc thần kỳ” để ngăn ngừa ung thư. Để phát huy hiệu quả, bạn nên kết hợp uống trà với ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn.
Tránh ảnh hưởng đến hấp thu sắt:
Trà xanh có thể ức chế hấp thu sắt không heme từ thực phẩm chay. Với người thiếu máu, hãy:
- Tránh uống trà trong hoặc ngay sau bữa ăn
- Kết hợp thực phẩm giàu vitamin C như cam, quýt để hỗ trợ hấp thụ sắt
- Ưu tiên bổ sung sắt heme từ thịt đỏ hoặc nội tạng
Xem thêm: Thời điểm uống trà xanh tốt nhất?
Kết luận
Trà xanh là một thức uống tự nhiên, giàu dưỡng chất, đặc biệt là EGCG – hợp chất chống oxy hóa mạnh giúp giảm nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích của trà xanh, bạn cần sử dụng đúng cách và kết hợp với lối sống lành mạnh. Đừng quên tầm soát sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn. Một tách trà mỗi ngày có thể là khởi đầu cho một cuộc sống khỏe mạnh hơn.
By TSTN