Pha trà xanh bị chát – Nguyên nhân do đâu?
Trà xanh vốn được yêu thích nhờ hương vị thanh nhẹ, dịu mát và cảm giác sảng khoái sau mỗi ngụm. Thế nhưng, không ít người khi tự pha tại nhà lại thấy trà có vị chát gắt, khó uống. Vậy do trà kém chất lượng, hay vì cách pha chưa chuẩn? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục để pha được ấm trà tròn vị.
Vì sao trà xanh lại dễ bị chát?
Dù là người mới uống hay đã quen với trà, bạn hẳn từng ít nhất một lần pha ra ấm trà có vị chát rõ rệt. Thậm chí, có lúc chát đến mức khó nhấp môi. Điều thú vị là cùng loại trà ấy, nếu pha đúng cách lại cho ra hương vị rất dễ chịu, nhẹ nhàng, thanh mát và trong trẻo. Điều này cho thấy trà không hỏng, mà vấn đề nằm ở cách pha.
Thực tế, có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến vị chát của trà xanh. Đó có thể là nhiệt độ nước, thời gian hãm, tỉ lệ trà, nước, chất lượng nguyên liệu hoặc quy trình chế biến. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết từng nguyên nhân để hiểu rõ và tránh những sai sót thường gặp.
1. Nguyên liệu trà
Chất lượng nguyên liệu là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến vị trà. Trà làm từ búp non (1 tôm hoặc 1 tôm 1 lá) thường có ít tanin và catechin hơn, nhờ đó nước trà nhẹ nhàng, dịu và ít vị chát. Đây cũng là loại trà được ưa chuộng nhờ hậu ngọt sâu và hương thơm thanh.
Ngược lại, trà làm từ lá già chứa nhiều chất tanin và catechin hơn. Khi pha với nước nóng hoặc hãm lâu, trà dễ đắng, khô cổ. Nếu lại bị vò mạnh tay hoặc diệt men chưa đạt, vị chát càng rõ. Nếu lại bị vò mạnh tay hoặc diệt men chưa đạt, vị chát càng rõ hơn.
→ Lời khuyên: Khi chọn trà xanh, nên ưu tiên loại có nhiều búp, ít lá. Nếu nhìn kỹ, bạn sẽ thấy búp trà có lông tơ mịn, màu sáng, đây là dấu hiệu của nguyên liệu non, chất lượng cao.
2. Nhiệt độ nước pha quá cao
Đây là lỗi phổ biến nhất khiến trà xanh trở nên chát gắt. Trà xanh khác với trà đen hay Phổ Nhĩ, không chịu được nước sôi 100°C. Nhiệt độ lý tưởng để pha trà xanh chỉ nên ở khoảng 70 – 85°C.
Nước quá nóng khiến các hợp chất như catechin và tanin tan nhanh, khiến vị trà đắng và gắt hơn. Nếu bạn dùng nước vừa sôi để pha trà xanh, rất có thể ấm trà sẽ mất đi độ dịu, thay vào đó là cảm giác gắt và “khét vị” nhẹ nơi cuống họng.
→ Lời khuyên: Sau khi đun sôi nước, nên để nguội tự nhiên khoảng 5 –7 phút trước khi pha. Hoặc nếu có ấm điện có thể điều chỉnh nhiệt độ, bạn nên chọn mức 75 – 85°C để kiểm soát tốt hơn.
Xem thêm: Cách pha trà Thái Nguyên ngon
3. Hãm trà quá lâu
Thời gian hãm cũng đóng vai trò then chốt trong việc quyết định vị của trà. Nhiều người nghĩ rằng ngâm càng lâu thì trà càng thơm và đậm. Với trà xanh, quan điểm này không đúng. Trà ngâm lâu sẽ tiết ra nhiều tanin và caffeine hơn, khiến vị trà đậm nhưng lại dễ chát, đắng, thậm chí gây cảm giác khô miệng.
Với đa số các loại trà xanh, thời gian hãm lý tưởng chỉ khoảng 10 – 15 giây với nhiệt độ 85°C. Nếu hãm lâu hơn, nước trà sẽ nhanh chóng chuyển màu vàng sậm và vị cũng trở nên khó chịu.
→ Lời khuyên: Nên bắt đầu từ mốc 10 giây rồi điều chỉnh tăng dần tùy theo loại trà và khẩu vị. Tránh ngâm quá lâu ngay từ lần đầu pha.
Xem thêm: Vì sao có loại trà xanh pha ra nước lại bị đục?
4. Quy trình chế biến không chuẩn
Chất lượng trà ảnh hưởng trực tiếp đến độ chát. Trà được chế biến kém như không diệt men đúng kỹ thuật, hoặc phơi sấy chưa tới dễ bị chát do enzyme và các hợp chất trong lá trà không được kiểm soát.
Ví dụ, giai đoạn “diệt men” nhằm ngăn quá trình oxy hóa. Nếu thực hiện chưa đủ nhiệt hoặc thời gian, lá trà có thể lên men nhẹ, dẫn đến hàm lượng tanin tăng cao khi pha. Ngoài ra, công đoạn vò trà cũng cần được chú ý: nếu vò quá mạnh hoặc không đều, lá dễ dập nát, khiến các chất chát tiết ra quá mức, làm vị trà trở nên gắt và mất cân bằng.
→ Lời khuyên: Chọn mua trà từ những cơ sở uy tín, có mô tả rõ về vùng nguyên liệu và quy trình chế biến. Trà làm thủ công nhưng chuẩn kỹ thuật sẽ cho vị dịu, không bị gắt dù pha ở nhiều cách khác nhau.
5. Trà bị vụn, nát
Trà vụn thường do đóng gói không kỹ, vận chuyển mạnh tay, hoặc do loại trà đó vốn được làm từ lá nhỏ. Lá vụn khiến tốc độ chiết xuất nhanh hơn, làm hợp chất chát tiết ra mạnh khi gặp nước nóng. Nước trà vì thế dễ gắt và khó kiểm soát hương vị. Vì vậy, nhiều người thường loại bỏ phần vụn trong hộp trà để tránh pha ra ấm trà kém thanh.
→ Lời khuyên: Nếu phải dùng trà vụn, nên giảm lượng trà, rút ngắn thời gian hãm và dùng nước nguội hơn. Tuy nhiên, tốt nhất là chọn trà có lá nguyên, đồng đều để kiểm soát vị dễ hơn.
5. Một số yếu tố phụ khác
Ngoài các nguyên nhân chính, còn một số yếu tố nhỏ nhưng không nên bỏ qua:
- Tỉ lệ trà và nước: Dùng nhiều trà cho một lượng nước nhỏ sẽ khiến nước trà đậm đặc và dễ chát.
- Nguồn nước pha: Nước máy có clo hoặc nước cứng có thể ảnh hưởng đến vị trà. Nên dùng nước tinh khiết, nước lọc hoặc nước suối tự nhiên.
- Dụng cụ pha: Dùng ấm kim loại dẫn nhiệt nhanh quá mức có thể gây sốc nhiệt. Ưu tiên dùng ấm sứ, thủy tinh hoặc ấm đất nung để giữ nhiệt ổn định.
Xem thêm: Thời điểm uống trà xanh tốt nhất?
Kết luận
Pha trà xanh tưởng chừng đơn giản nhưng lại cần sự tinh tế trong từng bước. Một ấm trà bị chát không hẳn do nguyên liệu, mà có thể vì cách pha chưa đúng. Chỉ cần điều chỉnh nhiệt độ nước, thời gian hãm và chọn nguyên liệu tốt, bạn sẽ dễ dàng thưởng thức vị trà thanh mát, nhẹ nhàng và trọn vẹn đúng như tinh thần vốn có của trà xanh.
By TSTN