Gõ nắp vào ấm để phân biệt ấm tử sa thật hay giả?

Nếu bạn là người yêu thích trà đạo hoặc mới bắt đầu tìm hiểu về ấm tử sa, chắc hẳn bạn đã từng nghe ai đó nói rằng: Gõ nắp vào thân ấm có thể giúp phân biệt ấm tử sa thật hay giả, hoặc đánh giá chất đất tốt hay không.

Đây là một “bí kíp” mà nhiều người chơi ấm truyền tai nhau. Nhưng liệu cách làm này có thực sự chính xác? Tử Sa Trân Ngoạn sẽ cùng bạn đi tìm câu trả lời nhé.

Gõ nắp vào ấm tử sa có thể phân biệt thật hay giả đúng không?

Gõ nắp vào ấm tử sa có thể phân biệt thật hay giả đúng không? Câu trả lời là không hẳn là chính xác. Việc gõ nắp ấm để nghe tiếng kêu chỉ mang tính chất tham khảo. Đây không thể là tiêu chí đáng tin cậy để xác định chất lượng hay tính xác thực của một chiếc ấm tử sa.

Khi bạn gõ nắp vào thân ấm hoặc gõ hai ấm tử sa vào nhau, âm thanh phát ra (đanh hay đục) thực chất bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, chứ không chỉ đơn thuần là chất đất. Cụ thể:

1. Chất liệu đất tử sa:

Có ba loại đất chính thường được dùng để làm ấm tử sa: Chu nê, Tử nê và Đoạn nê. Trong đó, ấm làm từ Chu nê thường phát ra tiếng đanh hơn do mật độ kết tinh cao hơn khi nung. Ngược lại, Tử nê và Đoạn nê có tiếng đục hơn một chút.

2. Độ mịn của đất:

Đất tử sa trước khi làm ấm sẽ được sàng lọc. Nếu đất được lọc mịn, âm thanh sau khi nung sẽ đanh và trong hơn so với đất thô.

3. Hình dáng và cấu trúc của ấm:

Độ dày mỏng của thân ấm, kích thước và thiết kế tổng thể cũng ảnh hưởng đến âm thanh. Một chiếc ấm dày sẽ cho tiếng trầm hơn, còn ấm mỏng thường vang hơn.

4. Tình trạng vật lý của ấm:

Nếu ấm bị nứt hoặc có khuyết tật, âm thanh phát ra sẽ đục và không đều, bất kể chất đất tốt đến đâu.

Vì vậy, tiếng kêu khi gõ chỉ phản ánh một phần về mật độ kết tinh của đất hoặc tình trạng của ấm. Nó không thể khẳng định ấm đó là thật hay giả, đất tốt hay không. Thực tế, một số người bán ấm kém chất lượng còn lợi dụng “thủ thuật” này để đánh lừa người mua thiếu kinh nghiệm. Họ khiến khách hàng tin rằng tiếng đanh là dấu hiệu của một chiếc ấm tốt.

Xem thêm: Chơi Tử Sa

Vậy có nên gõ nắp vào ấm tử sa không?

Vậy có nên gõ nắp vào ấm tử sa không? Câu trả lời là: Không nên. Việc gõ nắp ấm đôi khi trở thành thói quen của các thợ nung. Nhưng thực chất, nó mang một ý nghĩa khác.

Sâu xa hơn, hành động gõ nắp vào thân ấm giúp thợ nung giàu kinh nghiệm nhận biết liệu nhiệt độ nung đã đủ hay chưa. Đồng thời, việc này giúp đánh giá mức độ kết tinh của đất dựa trên âm thanh vang lên – mỗi loại đất sẽ phát ra tiếng đặc trưng riêng.

Xem thêm: Một chiếc ấm tử sa cơ bản được tạo ra như thế nào?

Tuy nhiên, với người chơi trà như chúng ta, đây không phải là cách hay để đánh giá một chiếc ấm tử sa có tốt hay không. Hơn hết, việc gõ này còn mang lại nhiều rủi ro không đáng có:

Nguy cơ làm hỏng ấm:

Gõ nắp vào thân ấm có thể khiến nắp bị mẻ, thân ấm bị nứt hoặc thậm chí vỡ hoàn toàn. Nếu chẳng may làm hỏng ấm của bạn bè hay người khác, bạn sẽ rơi vào tình huống khó xử. Còn nếu là ấm của chính mình, chắc chắn bạn sẽ tiếc nuối không ít.

Thiếu chính xác:

Như đã phân tích, âm thanh không phải là yếu tố quyết định chất lượng hay tính xác thực của ấm tử sa. Dựa vào nó chẳng khác nào “đánh cược” với sở thích và túi tiền của bạn.

Không thể hiện được “tầm” chơi trà:

Việc gõ ấm đôi khi còn bị xem là hành động của người mới chơi, chưa thực sự hiểu sâu về ấm tử sa. Thay vào đó, bạn nên tập trung vào những tiêu chí quan trọng hơn như:

• Trà pha từ ấm đó có ngon hay không?
• Hình dáng ấm có hài hòa không?
• Kỹ thuật chế tác có tinh xảo không?

Lời khuyên

Nếu bạn vẫn tò mò và muốn thử gõ nắp để “kiểm tra”, hãy chỉ làm điều đó với những chiếc ấm của chính mình. Tuyệt đối tránh “thử nghiệm” trên ấm của người khác để tránh những tình huống không đáng có.

Thay vì dựa vào âm thanh gõ nắp – một phương pháp thiếu cơ sở và đầy rủi ro – bạn nên dành thời gian tìm hiểu sâu hơn về ấm tử sa. Hãy quan sát tổng thể, cảm nhận kỹ thuật làm ấm và trải nghiệm thực tế khi pha trà. Một chiếc ấm tử sa tốt không chỉ nằm ở chất đất, mà còn ở nghệ thuật chế tác và khả năng làm nổi bật hương vị của trà.

Hãy nâng tầm thú chơi trà của mình bằng sự tinh tế và hiểu biết, thay vì dùng một phương pháp bất khả thi!

By TSTN