Trà Phổ Nhĩ sống và chín khác nhau như thế nào?
Trà Phổ Nhĩ sống và chín khác nhau như thế nào? Đây là câu hỏi phổ biến của những người mới tìm hiểu về dòng trà đặc sản đến từ Vân Nam, Trung Quốc. Dù cùng được làm từ lá trà cổ thụ, Phổ Nhĩ sống và Phổ Nhĩ chín lại khác biệt rõ rệt về quy trình chế biến, hương thơm, màu nước, và tác dụng đối với sức khỏe.
Vậy cụ thể, trà Phổ Nhĩ sống và chín khác nhau ra sao? Loại nào phù hợp hơn với bạn? Hãy cùng khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Quy trình chế biến
Trà Phổ Nhĩ thuộc nhóm trà đen (hắc trà), nổi tiếng với quá trình lên men sau (hậu lên men). Sự khác biệt lớn nhất giữa Phổ Nhĩ sống và Phổ Nhĩ chín nằm ở cách thức lên men:
- Phổ Nhĩ sống: Trà được chế biến qua các bước cơ bản: hái lá, làm héo, diệt men, vò, phơi nắng và ép bánh. Trà không trải qua quá trình lên men nhân tạo, mà được để lên men tự nhiên qua nhiều năm bảo quản. Càng để lâu, trà càng trở nên chuyển hóa và “chín” hơn, vị dịu nhẹ và đậm đà.
- Phổ Nhĩ chín: Cũng bắt đầu với các bước tương tự, nhưng sau đó trà trải qua công đoạn ủ đống lên men. Trong quá trình này, lá trà được tưới nước và ủ trong môi trường kiểm soát để thúc đẩy quá trình lên men nhanh chóng, thường chỉ mất vài tháng. Sau đó, trà sẽ được ép thành bánh hoặc các hình dạng khác.
Điểm mấu chốt: Công đoạn ủ đống lên men là yếu tố quyết định tạo nên sự khác biệt về hương vị và đặc tính của Phổ Nhĩ chín so với Phổ Nhĩ sống.
2. Hình dáng bên ngoài
Dựa vào màu sắc và hình dáng bánh trà, người sành trà có thể dễ dàng nhận ra:
Phổ Nhĩ sống: Lá trà có màu xanh lục hoặc xanh đen, búp trà thường mang màu bạc. Khi trà được lưu trữ lâu năm, bánh trà chuyển sang màu nâu sẫm, búp trà ngả thành vàng kim rực rỡ.
Phổ Nhĩ chín: Lá trà có màu nâu vàng, nâu đỏ hoặc nâu đen, với búp trà màu vàng kim nhưng tối hơn so với trà sống. Bánh trà chín thường có vẻ ngoài đậm màu hơn ngay từ khi sản xuất.
3. Hương thơm của trà Phổ Nhĩ
Hương thơm của trà Phổ Nhĩ phụ thuộc vào giống trà, vùng trồng, quy trình chế biến và cách lưu trữ. Đây là yếu tố làm nên sự quyến rũ của từng loại trà:
- Phổ Nhĩ sống: Hương thơm tươi mới, rõ rệt, mang đậm tính tự nhiên. Trà mới thường có hương hoa, hương trái cây hoặc hương mật ong. Qua thời gian, trà phát triển các tầng hương phức tạp hơn như hương thảo mộc, hương gỗ, hương thuốc hoặc hương long não.
- Phổ Nhĩ chín: Nhờ quá trình ủ đống, trà chín sở hữu hương thơm đặc trưng như hương trầm, hương táo tàu, hương nếp, hương thuốc bắc hoặc hương gỗ. Hương vị của trà chín thường đậm đà và ấm áp hơn.
Xem thêm: Có nên tráng trà Phổ Nhĩ trước khi pha?
Lưu ý: Câu nói “Phổ Nhĩ càng để lâu càng thơm” chỉ đúng khi trà được làm từ nguyên liệu tốt, chế biến chuẩn và bảo quản đúng cách. Điều này giúp trà phát triển hương vị hài hòa và sâu sắc theo thời gian.
4. Màu nước trà
Màu sắc của nước trà là một đặc điểm dễ nhận biết khi so sánh hai loại Phổ Nhĩ:
- Phổ Nhĩ sống: Do không trải qua quá trình lên men nhân tạo, trà sống giữ được nhiều diệp lục, tạo nên màu nước vàng nhạt, vàng xanh hoặc vàng kim. Trà lưu trữ lâu năm sẽ có màu cam vàng hoặc cam đỏ, trong sáng và bắt mắt.
- Phổ Nhĩ chín: Quá trình lên men làm chuyển hóa các hợp chất như theaflavin và thearubigin thành theabrownin, dẫn đến màu nước nâu đỏ hoặc nâu sẫm. Một tách trà chín chất lượng cao có màu đỏ hoặc đỏ sẫm, óng ánh như hồng ngọc. Khi pha đậm, nước trà sẽ chuyển sang màu nâu đen.
Xem thêm: Bao nhiêu năm thì trà Phổ Nhĩ chín mới ngon?
5. Hương vị
Hương vị là yếu tố quyết định sự yêu thích của người thưởng trà:
- Phổ Nhĩ sống: Vị trà đậm, sắc nét, thường có độ chát và đắng nhẹ. Tuy nhiên, hậu vị ngọt sâu (hồi ngọt, sinh tân) là điểm nhấn, mang lại cảm giác sảng khoái. Mỗi vùng trồng (như Dễ Vũ, Mãnh Hải,…) lại mang đến tầng lớp hương vị riêng biệt, phù hợp với những người thích khám phá sự đa dạng.
- Phổ Nhĩ chín: Vị trà ngọt dịu, mềm mại, đầy đặn và hầu như không có chát đắng. Khi uống, trà chín mang lại cảm giác ấm áp, dễ chịu, rất phù hợp cho người có dạ dày yếu hoặc muốn thư giãn sau một ngày dài.
6. Bã trà sau khi pha
Bã trà sau khi pha cũng là một cách để nhận biết sự khác biệt:
- Phổ Nhĩ sống: Bã trà có màu vàng lục hoặc xanh vàng, trà lâu năm chuyển sang xanh nâu. Sợi trà thường mềm mại, nguyên vẹn, thể hiện chất lượng lá trà tốt.
- Phổ Nhĩ chín: Bã trà có màu nâu sẫm hoặc đen, cọng trà to, già hơn và dễ vụn. Độ nguyên vẹn của bã trà chín thường không cao bằng trà sống.
Lưu ý khi thưởng thức trà Phổ Nhĩ
- Phổ Nhĩ sống: Có tính lạnh, chứa nhiều caffeine và polyphenol,giúp tinh thần tỉnh táo, sảng khoái. Tuy nhiên, uống vào buổi tối có thể gây mất ngủ.
- Phổ Nhĩ chín: Nhờ quá trình lên men, trà chín chứa nhiều chất có lợi như polysaccharide và pectin, giúp làm ấm dạ dày, hỗ trợ tiêu hóa, giảm mỡ máu và đường huyết. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những người muốn thư giãn hoặc cải thiện sức khỏe tiêu hóa.
Hãy luôn ưu tiên chọn trà được làm từ nguyên liệu chất lượng, quy trình chế biến chuẩn và bảo quản đúng cách để tận hưởng hương vị tối ưu và lợi ích sức khỏe.
Dù bạn yêu thích vị trà sống tươi mới hay trà chín ấm áp dễ uống, mỗi loại đều mang đến những trải nghiệm đặc biệt. Hiểu rõ sự khác nhau giữa trà Phổ Nhĩ sống và chín sẽ giúp bạn dễ dàng lựa chọn loại trà phù hợp nhất với nhu cầu và thể trạng của mình.
By TSTN