Rót trà bằng tay nào? Có quy chuẩn bắt buộc không?

Trong văn hóa uống trà, đặc biệt tại các quốc gia Á Đông như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, mỗi cử chỉ nhỏ đều mang ý nghĩa sâu xa. Hành động tưởng chừng đơn giản như rót trà lại chứa đựng nhiều yếu tố văn hóa, lễ nghi và sự tinh tế trong giao tiếp. Một câu hỏi được đặt ra là: Rót trà bằng tay nào? Có quy chuẩn bắt buộc không? Mời bạn cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Rót trà bằng tay nào?

Thông thường, trong cả sinh hoạt đời thường lẫn các buổi tiếp khách, người ta hay rót trà bằng tay phải. Đây là thói quen của phần lớn dân số vì khoảng 90% người thuận tay phải. Đồng thời, tay phải cũng mang lại sự tiện lợi và phù hợp với tính thực dụng của lễ nghi.

Tay phải giúp kiểm soát lực tốt hơn khi cầm ấm. Người rót dễ rót dòng nước vừa phải, tránh tràn nước hoặc làm lệch dòng chảy khỏi chén. Ngoài yếu tố kỹ thuật, trong văn hóa Á Đông – nơi phép tắc và biểu hiện tôn trọng đóng vai trò quan trọng thì tay phải cũng là biểu tượng của sự “chính thống”, trịnh trọng và lịch sự.

Đặc biệt trong những tình huống như:

• Rót trà cho người lớn tuổi
• Dâng trà trong lễ cưới hỏi
• Tiếp khách quý, thầy cô, người bề trên

Người rót trà thường sử dụng tay phải hoặc cả hai tay. Hành động này như một cách thể hiện lòng thành kính và sự nhã nhặn trong giao tiếp.

Xem thêm: Nghệ thuật rót trà mời khách

Tay trái rót trà có được không? Có quy chuẩn bắt buộc không?

Trong thực tế, không có quy định bắt buộc rót trà chỉ được dùng tay phải. Nếu người rót thuận tay trái, họ hoàn toàn có thể sử dụng tay trái, đặc biệt trong các tình huống thân mật, đời thường, không mang tính nghi lễ.

Cái cốt lõi nằm ở thái độ của người rót trà. Nếu hành động được thực hiện với sự cẩn trọng, thành ý và chú tâm, thì dùng tay nào cũng không làm mất đi tinh thần “kính trà như kính người”. Tuy nhiên, trong không gian trang trọng, nếu dùng tay trái, người rót nên:

• Kết hợp cả hai tay: tay trái cầm ấm, tay phải đỡ nhẹ phía dưới, hoặc đặt dưới khuỷu tay để giữ thế cân bằng.
• Thể hiện thái độ nghiêm túc: Không hành động tùy tiện, tránh gây cảm giác thiếu tôn trọng.

Đây là điểm giao hòa giữa tính linh hoạt trong thực tế và chuẩn mực trong ứng xử văn hóa.

Lễ nghi rót trà trong trà đạo Trung Quốc

Muốn hiểu sâu hơn về phép tắc trong việc rót trà, ta không thể bỏ qua nghệ thuật thưởng trà Trung Hoa. Trong văn hóa này, mỗi động tác pha trà, rót trà, mời trà đều mang hàm ý triết lý và lễ nghĩa.

Trong các nghi lễ trà truyền thống của Trung Quốc:

• Người rót luôn dùng tay phải để cầm ấm, nhằm đảm bảo tính “chính danh” và thuận theo quy tắc âm dương.
• Trong tình huống trang trọng, họ dùng cả hai tay. Tay phải cầm ấm, tay trái đỡ phần đáy ấm để thể hiện sự thành kính đối với người được mời trà.

Ngoài ra, còn có những nghi thức đặc biệt đi kèm:

• Không rót đầy chén trà: Trà nên chỉ chiếm khoảng 70 – 80% thể tích chén, phần còn lại “để dành cho tình cảm và khí trời”. Đây là quan niệm thể hiện sự chừng mực, tránh phô trương.
• Khấu chỉ lễ: Khi được rót trà, người nhận không nói “cảm ơn” mà gõ nhẹ hai ngón tay xuống bàn. Đây là cách biểu thị lòng biết ơn, phổ biến ở miền Nam Trung Quốc như Quảng Đông, Phúc Kiến,…

Trà đạo Trung Hoa đề cao sự khiêm tốn, điềm đạm và hòa khí giữa con người với con người, và rót trà là một phần quan trọng thể hiện điều đó.

Văn hóa rót trà trong đời sống người Việt

Tại Việt Nam, trà đóng vai trò là một phương tiện giao tiếp xã hội. Từ mâm cơm chiều quê nhà đến phòng khách thành thị, từ bàn thờ tổ tiên đến những cuộc tiếp khách trọng thể, trà luôn hiện diện như một phần gắn bó của đời sống tinh thần.

Một số nghi thức rót trà thường thấy:

• Người trẻ thường rót bằng hai tay khi dâng trà cho người lớn để thể hiện sự kính trọng.
• Trong đám cưới, cô dâu chú rể rót trà mời cha mẹ như một cách bày tỏ lòng biết ơn.
• Khi mời khách đến nhà, chủ nhà thường rót trà trước khi trò chuyện như một cách “mở lòng” đón khách và thiết lập sự thân mật.

Điều này cho thấy, dù không ràng buộc bằng hình thức nghi lễ chặt chẽ như ở Trung Quốc hay Nhật Bản, nhưng người Việt vẫn rất coi trọng thái độ và sự chân thành trong mỗi lần rót trà.

Xem thêm: Trà đạo Việt Nam: Hồn dân tộc trong từng chén trà

Tay nào không quan trọng bằng cái tâm người rót

Tóm lại, không có quy chuẩn bắt buộc phải rót trà bằng tay nào. Tay phải được ưa chuộng vì sự tiện dụng và biểu tượng “đúng đắn”. Nhưng nếu người rót dùng tay trái với thái độ thành kính và đúng cách, điều đó vẫn hoàn toàn phù hợp. Cốt lõi nằm ở:

• Thái độ người rót: có trân trọng khách hay không?
• Không gian và hoàn cảnh: thân mật hay nghi lễ?
• Sự tinh tế trong ứng xử: hiểu ngầm các quy tắc văn hóa mà không phô trương.

Một ly trà rót đúng cách không chỉ mang hương thơm của lá trà, mà còn chứa đựng cái tình, cái tâm và cả sự hiểu biết của người rót. Đó chính là giá trị cốt lõi của nghệ thuật thưởng trà – nét đẹp truyền thống Á Đông cần được giữ gìn.

Tử Sa Trân Ngoạn hy vọng bài viết này đã giải đáp thắc mắc của bạn. Rót trà bằng tay nào không quan trọng bằng sự trân trọng trong từng hành động. Quan trọng nhất là cái tâm, lòng thành và tinh thần kết nối mà mỗi chén trà mang lại. Mong rằng bạn thêm yêu và quý trọng văn hóa thưởng trà trong đời sống hằng ngày.

By TSTN