Trà đạo là một phương pháp giáo dục – Giáo dục là một sự cảm ứng

Bài viết gốc của tác giả 青桐 (Thanh Đồng) - biên tập viên tại 弘益茶道美学 (Mỹ học Trà đạo Hồng Ích). Dịch và chia sẻ lại với mục đích phi lợi nhuận, nhằm lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống Trung Hoa và tinh thần của trà đạo.

Trà và tần số của vũ trụ

Pha trà là một quá trình nhẹ nhàng, thư thái. Và đôi khi, chỉ trong sự thư thái ấy, con người mới thực sự cảm ứng được với vạn vật. Vũ trụ vốn chứa đựng vô vàn thông tin. Vấn đề chỉ là “tín hiệu wifi” của bạn có bắt được không mà thôi.

Con người giống như một chiếc radio, bạn điều chỉnh tần số ở đâu, thì sẽ thu được thông tin cùng tần số ở đó. Khi ta không cảm nhận được, không phải vì không có thông tin, mà vì ta không ở đúng tần số. Trà là công cụ điều chỉnh tần số tuyệt vời, giúp bạn một lần nữa hòa hợp với trời đất và với chính bản thân mình.

Năng lượng ngược chiều lý giải cảm ứng

Nước mang tính hướng xuống. Khi con người điều chỉnh tần số bản thân xuống thấp, năng lượng cao của vũ trụ sẽ tự nhiên đổ về để cân bằng lại.

Mặt trời, mặt trăng xoay vần, vũ trụ đầy biến hóa, thời không vô tận. Mười Thiên Can và Mười Hai Địa Chi tạo thành một vòng lặp 60 năm – một Giáp Tý. Mười Thiên Can là hình ảnh năng lượng Ngũ Hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) trên mặt đất phản chiếu lên trời. Còn Mười Hai Địa Chi là năng lượng Lục Khí từ trời phản chiếu xuống đất. Đây chính là hệ lịch pháp cổ truyền mà người Trung Hoa vẫn sử dụng từ xưa đến nay.

Trong y học cổ, các phương pháp như “Tử Ngọ lưu chú” hay “Linh Quy bát pháp” cũng lấy cảm ứng giữa người và trời đất làm nền tảng. Châm cứu là nghệ thuật dẫn dắt năng lượng, nhằm tái lập sự lưu thông giữa con người và vũ trụ.

Góc nhìn và sự cảm nhận

Con người và vũ trụ vốn là một hệ thống năng lượng thống nhất. Sự trao đổi năng lượng, thông tin, vượt khỏi mọi giới hạn của không gian và thời gian.

Nhà tư tưởng Krishnamurti từng nói:

“Con người luôn có xu hướng dùng cái đã biết để lý giải cái chưa biết.”

Đây cũng là nút thắt mà tôi từng gặp khi học trà: luôn muốn dùng kiến thức sẵn có của mình để hiểu trà, nên không thể chấp nhận những lý thuyết khác. Nhưng thật ra, đúng sai chưa hẳn là quan trọng nhất mà là góc nhìn. Học trà điều quan trọng nhất là “cảm ứng”. Khi ta dùng cái nhìn toàn thể, tức là cái nhìn “hologram” của trời đất để tiếp cận trà, ta sẽ vượt qua được giới hạn hiểu biết cá nhân.

Trên thực tế, dù học bất kỳ điều gì, điều đầu tiên nên tự hỏi là: “Mình đang ở đâu? Đang ở tầng nào để hiểu thế giới này?”

“Nhìn ngang thấy núi, nhìn dọc thành đồi; xa gần cao thấp, mỗi góc một khác.”

Nếu trẻ nhỏ từ sớm đã được học cách nhìn vấn đề từ nhiều góc độ, cuộc sống của chúng sẽ không bị giới hạn. Chúng cũng sẽ có tấm lòng bao dung hơn.

Từng có thời gian, tôi nghĩ: với trẻ con, tài năng là điều quan trọng nhất. Sau này, tôi lại thấy phẩm đức mới quan trọng. Rồi lại nghĩ: sức khỏe quan trọng hơn cả. Nhưng đến hiện tại, tôi tin rằng tâm thái mới là thứ quan trọng nhất. Trong thời đại khốc liệt này, không có tâm thì chẳng thể cứu được chính tâm mình.

Biết cảm nhận trái tim mình là điều vô cùng quan trọng

Con người hiện đại thường vận dụng chủ yếu là ý chí và bộ não đã qua huấn luyện nhưng không dùng đến trái tim. Nếu cứ mãi không “dùng tâm”, thì dần dần, sẽ mất luôn khả năng “dụng tâm”. Mà sống có tâm và sống không có tâm là hai trạng thái hoàn toàn khác nhau.

Pha trà là một cách để quay về bên trong. Là quá trình rèn luyện sự lặng yên, nuôi dưỡng nội tâm, và lắng nghe chính mình.

Nhà triết học Áo Rudolf Steiner từng nói:

“Điều quan trọng nhất là con người có tâm hồn.
Đây chính là cốt lõi của giáo dục và văn hóa nhân loại.
Bất kỳ nền văn hóa, thiết chế hay xã hội nào nếu tôn trọng tâm hồn con người và giúp tâm hồn ấy dần sáng rõ và phát triển thì đó chính là nền văn hóa có thể bền vững lâu dài.”

Trong khoảng 10 năm gần đây, cùng với sự phục hưng của văn hóa truyền thống, con người dần dần nhận ra tầm quan trọng của tâm hồn. Ngày càng nhiều người trí thức có ý thức quay về nội tâm, bắt đầu quá trình quan tâm, quan sát, cảm nhận chính mình.

Tôi từng nghe đại sư Trung y Lý Tân nói một câu khiến tôi vô cùng kinh ngạc:

“Y học hiện đại dù là Đông y hay Tây y đều chỉ trị phần ngọn, không trị phần gốc.
Cái gốc cần trị chính là TÂM.”

Tâm có bệnh, thân sẽ sinh đủ thứ bệnh. Tâm khỏe mạnh, con người mới thực sự khỏe.

Dần dần tôi nhận ra: học trà có hai loại người, một là lấy trà điều tâm, hai là lấy tâm để dẫn trà. Cảnh giới của con người cũng vậy: có người đã “lên đạo”, có người còn “chưa bước lên đạo”.

Xem thêm: Trà và thiền – tìm lại sự tĩnh lặng trong tâm trí

Hai bản ngã trong con người

Một là Nguyên thần (bản thể bẩm sinh), hai là Thức thần (bản ngã học hỏi mà thành). Một cái là tiên thiên, một cái là hậu thiên; một cái là ý chí, một cái là bản năng. Như hai đầu cán cân, một bên mạnh, bên kia sẽ yếu.

Người hiện đại khác với cổ nhân: không còn giao cảm với trời đất, luôn tin rằng “con người có thể chiến thắng thiên nhiên”. Họ quá thiên về tư duy lý trí, quá yếu ở khả năng cảm thụ. Nhưng, con người dù mạnh mẽ đến đâu cũng không thể chống lại bản năng.

Trà có một điểm tuyệt vời là giúp con người, trong trạng thái tĩnh tâm và thư giãn, buông bỏ suy nghĩ, trở về bản năng. Thân – tâm hợp nhất.

Chỉ khi buông xả chính mình, ta mới có thể cảm ứng được với vạn vật. Trà chính là chìa khóa mở cửa nguyên thần, cái gọi là “độc ẩm đắc thần”, là lúc ta thực sự kết nối được với trời đất, bước lên chuyến tàu mang tên Vũ Trụ.

Kết luận

Không gian, thời gian đan xen, con người như tro bụi rồi cũng sẽ tan biến. Nhưng năng lượng và thông tin là bất diệt. Người Trung Hoa học văn hóa truyền thống là học cảm ứng từ lúc chào đời. Chỉ là bao đời nay chúng ta sử dụng mà không hay biết.

Nếu tiềm thức tập thể của dân tộc được đánh thức, thì sẽ sinh ra một nguồn năng lượng to lớn. Một cục nam châm yếu, nếu được đặt lại vào giữa vũ trụ nam châm lớn thì cũng sẽ phục hồi lực từ. Trí tuệ của tổ tiên luôn tồn tại trong cõi vô hình, đợi con cháu mình đến tiếp nối.

Nếu con người có thể trực tiếp hấp thu năng lượng từ không gian vũ trụ, không bị giới hạn bởi những gì mình học, mình nghĩ, mình nghe trong kiếp này thì dù là viết lách, giảng dạy, kinh doanh,… cũng sẽ như có thần giúp đỡ. Đó chính là sự hộ trì âm thầm của tổ tiên.

Việc bạn cần làm, chỉ còn là: CẢM ỨNG.

Xem thêm: Thưởng trà: Vì sao cần ba ngụm?

TSTN tổng hợp và dịch