Đơn Tùng Phượng Hoàng: Trà từ cây cổ thụ ngon hơn hay cây non ngon hơn?
Trà Đơn Tùng Phượng Hoàng là báu vật đến từ vùng núi Phượng Hoàng mang trong mình hương thơm phong phú và vị trà sâu lắng khó quên. Giữa thế giới đa hương sắc ấy, có một chủ đề luôn khiến giới trà nhân bàn luận say mê: trà cổ thụ Đơn Tùng có thật sự vượt trội hơn trà từ cây non?
Câu hỏi tưởng chừng đơn giản lại mở ra hành trình khám phá tuổi đời của cây trà – nơi hương vị, dưỡng chất và linh khí núi rừng hòa quyện thành tinh túy trong từng chén trà.
1. Nguồn gốc và giá trị của trà cổ thụ
Núi Phượng Hoàng nằm ở khu vực Hồ Dương Khoa, phía đông Quảng Đông,. Nơi đây, giữa sương mù bảng lảng và mạch núi chập chùng, hơn 3.000 cây trà cổ thụ trên hai thế kỷ tuổi vẫn lặng lẽ vươn mình đón nắng, gửi tinh khí đất trời vào từng chiếc lá.
Những cây trà quý hiếm này được xem là nguồn gen đa chủng loại, đa hương vị và quý hiếm nhất thế giới, được các học giả trong và ngoài nước ca ngợi là “quốc bảo của Trung Quốc”.
Xem thêm: Đơn Tùng Phượng Hoàng: Hương kỳ diệu kiêu hãnh, danh vang bốn bể!
Trà Đơn Tùng Phượng Hoàng nổi tiếng nhờ vị đậm đà, tươi mát, ngọt hậu và làm dịu cổ họng. Giới thưởng trà gọi đây là “trà có linh khí” bởi hương thơm của nó luôn lan tỏa nhẹ mà sâu, lưu mãi trong tâm trí. Một đặc điểm nổi bật của dòng trà này là hương hoa, quả đặc trưng, với nhiều hương khác nhau như: Hoàng Chi, Chi Lan, Mật Lan, Mộc Lan, Hạnh Nhân, Nhục Quế,…
Trà từ cây cổ thụ, còn gọi là lão tùng, có hương vị sâu và thuần khiết hơn trà từ cây non. Chính vì thế, trà cổ thụ Đơn Tùng luôn được giới sành trà săn tìm và xem là dòng trà quý có giá trị kinh tế cao.
2. So sánh thành phần và hương vị giữa trà lão tùng và tân tùng
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành so sánh giữa trà Mộc Quế và trà Cống Hương thuộc hai nhóm cây: lão tùng và tân tùng, từ đó rút ra những kết luận sau:
| Thành phần | So sánh (Tân tùng / Lão tùng) | Ảnh hưởng đến hương vị |
|---|---|---|
| Chất polyphenol | Tân tùng > Lão tùng | Tân tùng có vị chát – đắng hơn |
| Catechin (chất tạo vị đậm) | Tân tùng > Lão tùng | Vị chát mạnh, gắt cổ hơn |
| Caffeine | Tân tùng < Lão tùng | Lão tùng có vị đắng dịu và tươi hơn |
| Amino acid | Tân tùng < Lão tùng | Lão tùng có vị ngọt hậu, tươi mát hơn |
| Chất hòa tan (nước chiết xuất) | Tân tùng < Lão tùng | Lão tùng có hậu vị sâu, bền và nhiều lần pha vẫn thơm |
Giải thích chi tiết:
- Polyphenol tạo vị đắng và chát, hàm lượng cao khiến trà kém êm và giảm độ tươi. Do đó, trà tân tùng thường đậm vị nhưng hơi gắt.
- Catechin là hợp chất chính trong nhóm polyphenol. Nó giúp trà có vị đậm hơn nhưng cũng tăng độ chát và đắng. Lá trà từ cây non chứa nhiều catechin, nên vị thường gắt rõ hơn.
- Caffeine tuy có vị đắng, nhưng khi kết hợp với theaflavin sẽ tạo vị tươi, thanh. Lão tùng chứa caffeine cao hơn, giúp vị trà hài hòa và dễ chịu hơn.
- Amino acid tạo vị ngọt dịu và tươi mát, giúp trung hòa độ chát. Hàm lượng cao trong trà lão tùng làm trà êm, có hậu vị sâu và dễ chịu.
- Chất hòa tan cao nghĩa là trà có độ dày vị, thơm bền và chịu nước tốt, nên trà lão tùng thường giữ vị lâu và càng pha càng ngọt.
3. Vì sao trà từ cây cổ thụ có chất lượng vượt trội?
Sự khác biệt không chỉ đến từ tuổi đời, mà còn từ đặc tính sinh trưởng của cây trà. Ở cây cổ thụ, quá trình phát triển diễn ra chậm, hormone sinh trưởng ổn định. Hệ rễ phát triển sâu, lan rộng khắp tầng đất, giúp cây hấp thu khoáng chất quý từ lòng núi.
Chính sự tích lũy ấy khiến lá trà cổ thụ giàu dưỡng chất và ổn định về cấu trúc hóa học. Các hợp chất trong lá không thiên lệch, tạo nên vị trà trầm, sâu và bền bỉ hơn. Cây non phát triển nhanh nhưng chưa đủ thời gian tích dưỡng, nên hương vị thường tươi sáng mà thiếu độ dày.
Ngoài ra, môi trường sống của cây cổ thụ cũng đặc biệt. Chúng thường mọc ở núi cao, đất tơi xốp, sương dày và độ ẩm cao. Ánh nắng dịu và khí hậu trong lành giúp lá trà dày, hương thơm tự nhiên, vị ngọt hậu lâu. Mỗi chiếc lá như một tinh thể nhỏ chứa linh khí của núi rừng Phượng Hoàng.
Xem thêm: Bí quyết bảo quản và pha Đơn Tùng Phượng Hoàng
4. Kết luận
Trà từ cây cổ thụ và cây non đều mang giá trị riêng. Mỗi loại đều phản ánh một sắc thái riêng của tự nhiên. Tuy vậy, xét về độ hài hòa và chiều sâu hương vị, trà lão tùng vẫn nổi bật hơn. Hậu vị của nó bền, ngọt và đầy nội lực.
Tuổi đời của cây trà chính là yếu tố tạo nên khác biệt ấy. Nó quyết định hương, vị và linh khí trong từng lá trà. Nhờ vậy, trà cổ thụ Đơn Tùng Phượng Hoàng được xem là báu vật thật sự của núi Phượng Hoàng. Mỗi chén trà như mang theo hơi thở của đất trời và dấu ấn thời gian.
TSTN tổng hợp và dịch