Đoàn nê (Đoạn nê)
Giải thích tên gọi Đoàn nê (Đoạn nê)
Đoàn nê là một loại đất được đặt tên theo trạng thái tự nhiên, không phải là một khoáng vật đơn chất. Tính chất của đoàn nê có sự phân chia rõ rệt thành hai loại: mềm và cứng.
Chữ “Đoàn” trong tên gọi này mang ý nghĩa đoàn kết, vì đoàn nê luôn tồn tại ở trạng thái cộng sinh giữa các khoáng vật khác nhau. Thường gặp là sự cộng sinh giữa tử nê và lục nê, giữa lục nê và hồng nê. Hoặc hiếm hơn là sự kết hợp giữa chu nê, lục nê và hồng nê. Tùy vào các khoáng vật cộng sinh, đoàn nê sẽ có những tính chất và màu sắc khác biệt.
Theo cách gọi địa phương, chữ “đoàn” (đoàn kết) đồng âm với chữ “đoạn” (dải lụa). Phần lớn đoàn nê sau khi nung thường có các gam màu vàng như lụa. Vì vậy nó còn được gọi là “Đoạn nê”.
Đặc tính
Nhiệt độ nung của đoạn nê khá rộng, dao động từ 1170°C đến 1240°C, cho phép chế tác các tác phẩm có kích thước lớn. Sau khi nung, đất có hiện tượng co ngót, làm lộ các hạt trong chất phôi. Kết quả là sản phẩm có màu sắc cổ điển tự nhiên với đặc điểm “cốt nhiều thịt ít”. Chất phôi của đoàn nê có tỷ lệ hấp thụ nước và lỗ thoát khí lớn. Tùy vào nhiệt độ hoặc môi trường nung, nó sẽ thể hiển thị gam màu đậm nhạt khác nhau, mang lại sự phong phú và đa dạng.
Khoáng đoàn nê có tính chất vượt trội tự nhiên với màu sắc đẹp mắt sau khi nung. Các hạt cát trong chất phôi phong phú, tạo ra hiệu ứng tầng lớp và nhu hòa. Trong khoáng vật này, có các hạt lớn nhỏ khác nhau, khiến cho tỷ lệ giãn nở không đồng đều khi nung. Điều này dẫn đến kết cấu chất thai phong phú, với nhiều biểu dạng khác nhau như “Sa Ngư Bì”, “Ngư Tử”, “Lê Bì”.
Vì đoàn nê được hình thành từ sự cộng sinh của các khoáng vật khác nhau, kết hợp đơn chất hoặc nhiều chất, mỗi loại sẽ có hình thái riêng biệt. Tuỳ vào khối lượng khoáng vật, khu mỏ và tầng khoáng khác nhau, tính chất và hiệu quả của đoàn nê sau khi nung sẽ có sự khác biệt rõ rệt.
Xem thêm: Đoàn nê mỏ Đài Tây (Sa Ngư Bì)
By TSTN