Trần bì Phổ Nhĩ – Cuộc hội ngộ hoàn hảo trong nghệ thuật trà dưỡng sinh
Từ xa xưa, việc dùng vỏ quýt để pha trà đã có lịch sử lâu đời, có thể truy nguyên hàng nghìn năm. Trong kiệt tác văn hóa trà “Trà Kinh”, Lục Vũ – người được tôn xưng là “Trà Thánh”, từng ghi lại cách “thêm vỏ quýt khi nấu trà”.
Thật kỳ diệu, giữa hai sản vật Trần bì và Phổ Nhĩ dù cách nhau ngàn dặm nhưng lại có chung đặc tính: càng để lâu càng sinh hương. Khi kết hợp, chúng tạo nên Trần bì Phổ Nhĩ hay Phổ Nhĩ quýt – một thức trà vừa thơm ngon vừa giàu giá trị sức khỏe. Giới trà hữu ca ngợi đây là “cặp đôi vàng của làng trà”.
Nhưng chỉ tại vùng đất Tân Hội (Quảng Đông), sự hòa quyện giữa Trần bì và Phổ Nhĩ mới thật sự trở thành một di sản.
Giai thoại về sự ra đời của Trần bì Phổ Nhĩ
Tương truyền, vào cuối đời, tiến sĩ triều Thanh La Thiên Trì người Tân Hội (Quảng Đông) cáo quan về quê. Một mùa thu năm ấy, ông bị cảm. Khi đang uống trà trong thư phòng, vợ ông nấu nước trần bì để giải cảm. Ông vô tình tưởng đó là nước pha trà, bèn rót vào ấm Phổ Nhĩ.
Kết quả thật bất ngờ. Trong chén trà thoảng lên hương thơm khác lạ, vị vừa đậm đà vừa dịu ngọt. Hỏi ra mới biết, đó là do nước trần bì hòa cùng Phổ Nhĩ. Sau vài ngày uống liên tục, bệnh cảm và ho của ông dần thuyên giảm, tinh thần cũng khoan khoái.
Từ đó, mỗi khi uống trà, ông đều thích thêm trần bì. Có lần, được người em họ biếu quýt Tân Hội, ông nảy ra ý tưởng kết hợp cả quả quýt với trà. Ban đầu, ông tách vỏ thành ba phần, cho trà vào rồi gói lại. Thấy trà dễ rơi vãi, ông tiếp tục cải tiến. Ông khoét bỏ ruột quả, nhét trà vào, bịt kín rồi đem phơi khô.
Vỏ quýt chuyển màu nâu đỏ, giòn nhẹ, tỏa hương thanh mát. Hương vị trầm ấm của Phổ Nhĩ hòa cùng hương quýt, tạo nên sự kết hợp tuyệt vời. Cách uống này nhanh chóng lan truyền. Người đời ví nó như cuộc gặp gỡ của “kim phong ngọc lộ nhất tương phùng”. Về sau, dân gian còn sáng tạo thêm nhiều biến thể. Từ đó, Trần bì Phổ Nhĩ trở thành danh trà nổi tiếng.
Xem thêm: Trần bì Tân Hội – “Vàng trong dược liệu” với giá trị vượt thời gian
Vì sao trần bì được coi là “trăm năm quý hơn vàng”?
Trong dân gian vẫn truyền câu: “Một lạng trần bì, một lạng vàng; trần bì trăm năm quý hơn vàng.”
Trần bì còn gọi là vỏ quýt khô được chế biến từ vỏ quả cam quýt thuộc họ Cam, được thu hoạch vào mùa đông. Sau khi tách vỏ, đem phơi hoặc sấy nhẹ, rồi cất giữ kín ít nhất ba năm mới thành.
Trần bì được ghi chép từ “Thần Nông Bản Thảo Kinh”: “Vị cay ấm, chủ trị khí nghịch, lợi tiêu hóa. Uống lâu ngày giúp tiêu uế khí, điều hòa khí huyết, khai thông thần trí.”
Đến “Bản Thảo Cương Mục” của Lý Thời Trân, tác dụng của trần bì càng được phân tích kỹ. Vị cay để tán, đắng để tiết, ấm để điều hòa. Dùng chung với thuốc bổ thì phát huy bổ, dùng với thuốc tả thì giúp tả…
Có nhiều loại trần bì, nhưng nổi tiếng nhất là Tân Hội (Quảng Đông). Đây được xem là thượng phẩm. Càng để lâu, giá trị càng cao. Hương vị thuần hậu, công hiệu dược tính càng mạnh.
Giá trị đặc biệt của Trần bì Tân Hội
Người xưa có câu: “Một khi con tàu chở trần bì Tân Hội vượt Thái Bình Dương, hương thơm lan tỏa khắp khoang.”
Ngày nay, các nghiên cứu hiện đại cũng chứng minh: trần bì Tân Hội có thành phần tinh dầu và dược chất khác biệt nhờ vào đất đai, khí hậu và kỹ thuật canh tác đặc thù, vượt trội hơn hẳn so với trần bì ở các vùng khác. Nhờ chất lượng ưu việt, nó được xếp là một trong “Mười đại dược liệu Quảng Đông”, thậm chí đứng đầu danh sách.
Trong Đông y, trần bì có tác dụng:
- Điều hòa khí, kiện tỳ vị.
- Hóa đàm, giảm ho, lợi tiểu.
- Giúp tiêu hóa tốt hơn, đặc biệt hữu ích trong khí hậu ẩm nóng.
Trong y học hiện đại, trần bì chứa nhiều tinh dầu, hesperidin, vitamin B, vitamin C. Các thành phần này giúp kích thích tiêu hóa, giải trừ đầy hơi, tăng cảm giác ngon miệng.
Sự kết hợp hoàn hảo: Trần bì Phổ Nhĩ
Từ thời Tống, trần bì đã được dùng trong ẩm thực và y học. Người Quảng Đông thường thêm trần bì vào các món hầm, canh, cháo, chè để khử mùi tanh, tăng hương vị. Cùng với nhân sâm và giò heo muối, trần bì được tôn vinh là “Tam bảo Quảng Đông”.
Phổ Nhĩ lại là loại trà kỳ diệu của Vân Nam, nổi danh với hương trầm lắng, vị ngọt hậu lâu dài, được ca tụng là “vị thuốc tự nhiên cho tim mạch, giảm béo, dưỡng sinh.”
Khi hai báu vật này kết hợp:
- Hương: Trần bì thanh mát, quyện cùng vị ngọt hậu trầm dày của Phổ Nhĩ.
- Vị: Đậm đà, trơn mượt, sau cùng đọng lại vị ngọt thanh.
- Công hiệu: Trà giúp ấm dạ dày, giảm mỡ máu, chống oxy hóa; trần bì lại lý khí, hóa đàm, kiện tỳ, dưỡng phổi.
Xem thêm: Trà Phổ Nhĩ Quýt là gì? Công dụng ra sao?
Đặc biệt, khi kết hợp với Phổ Nhĩ có Linh bào Kim hoa (nấm vàng) – loại trà giàu probiotic, hiệu quả dưỡng sinh càng được nâng cao: vừa điều hòa khí huyết, vừa bảo vệ tim mạch, tăng cường sức khỏe tổng thể.
Kết luận
Ngày nay, Trần bì Phổ Nhĩ đã trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều người quan tâm đến sức khỏe. Không chỉ là một chén trà thơm ngon, nó còn là người bạn đồng hành trong lối sống dưỡng sinh.
Một chén Trần bì Phổ Nhĩ vào buổi sáng giúp tinh thần sảng khoái, hệ tiêu hóa hoạt động nhẹ nhàng. Một chén vào buổi chiều lại xua tan mệt mỏi, làm ấm dạ dày và mang đến sự thư thái cho tâm hồn.
Có thể nói, đây là loại trà hội tụ đủ ba yếu tố: thơm ngon – bổ dưỡng – dưỡng tâm. Nó xứng đáng được gọi là “cuộc hội ngộ hoàn hảo trong thế giới trà”.
TSTN tổng hợp và dịch