Khi chọn mua trà Phổ Nhĩ, phải chăng cánh trà “càng to, càng mập” thì càng tốt?

Trong quá trình đánh giá Phổ Nhĩ, người ta chú trọng bảy tiêu chí: chất – hình – sắc – hương – vị – khí – vận. Trong đó, cánh trà (hình dạng sợi trà) chứa ba yếu tố đầu tiên: chất cảm, hình thái và màu sắc. Dù vậy, trong thực tế thưởng trà, phần này thường bị bỏ qua.

Vì thế, nhiều người thắc mắc: cánh trà càng mập có phải càng tốt? Hay cánh trà đẹp cần những tiêu chuẩn nào? Để trả lời, mời bạn cùng Tử Sa Trân Ngoạn nhìn sâu vào bản chất của cánh trà Phổ Nhĩ.

1. Cánh trà được làm ra như thế nào?

Chất lượng nguyên liệu

Mỗi vùng trà có thổ nhưỡng và khí hậu riêng, nên lá và búp cũng mang hình dạng khác nhau. Vì vậy, kích thước sợi trà không thể là thước đo duy nhất.

• Có những vùng đại thụ – cổ thụ, thân cây to, tuổi đời lớn, nhưng sợi trà lại nhỏ, thanh, điển hình như Cảnh Mãi (Jingmai) hay Nà Ca (Naka). Cấu trúc lá ở những vùng này vốn dĩ mảnh mai, tinh tế.
• Ngược lại, nhiều vùng trà tiểu thụ hoặc đài địa trà, tuy cây thấp, tuổi không cao nhưng lại cho lá lớn, búp to, tạo nên những sợi trà “béo”, nhìn có vẻ đầy đặn nhưng không mang ý nghĩa về phẩm chất cao.

Từ đó có thể thấy, sợi trà to, mập không phải dấu hiệu của trà cổ thụ, cũng không thể dùng để kết luận về chất lượng nguyên liệu. Việc đánh giá phải dựa trên tổng hòa nhiều yếu tố hơn là kích thước.

Xem thêm: Trà Phổ Nhĩ cổ thụ với các độ tuổi khác nhau có gì khác biệt?

Quy trình chế biến

Ngoài nguyên liệu, tay nghề của người làm trà quyết định trực tiếp đến hình dáng và nội chất của cánh trà. Hai công đoạn có ảnh hưởng mạnh nhất là diệt men (sát thanh) và vò (nhuận/nhào).

Mức độ và lực vò, kiểm soát nhiệt độ – thời gian diệt men sẽ tạo ra ba dạng ngoại hình điệu sợi:

• Tight strip – sợi chặt
• Medium-twisted – sợi trung bình
• Loose strip – sợi bung, thô

Một người làm trà giỏi có thể tạo ra cánh trà chặt, đều, thẳng – biểu hiện của sự am hiểu về độ chín của lá và kỹ năng điều tiết lực tay.

2. Nguyên nhân tạo nên màu sắc của cánh trà

Để hiểu màu sắc của điệu sợi, cần biết sự hình thành màu của lá trà. Lá tươi chứa rất nhiều chất nội sinh, trong đó ảnh hưởng mạnh nhất đến màu sắc là: chlorophyll, flavonoid, lutein, carotene, anthocyanin,…

Khi chế biến chuẩn, lượng chlorophyll đủ lớn sẽ che đi các sắc tố còn lại. Sau khi diệt men, màu được “cố định” tạm thời, từ đó hình thành những gam màu quen thuộc: xám trắng, mực xanh, xanh đậm, xanh vàng, vàng, đen,… Từng màu phản ánh điều kiện chế biến và mức độ trưởng thành của lá.

3. Cách nhìn cánh trà của trà Phổ Nhĩ

Ngoại hình Phổ Nhĩ có nhiều dạng: dạng sợi dài, dạng ép phẳng, dạng viên tròn,… Đây là tiêu chí để phân loại sản phẩm và cấp độ.

Với loại dạng sợi dài, cánh trà đẹp cần sợi thẳng, chặt, có mũi nhọn (phong miêu). Một số loại trà hong khô có thể hơi dẹt, nhưng nếu quá lỏng, cong quẹo hoặc vụn thì là chất lượng kém.

Các tiêu chí quan trọng khi nhìn sợi trà:

• Độ chặt: sợi nhỏ, chắc, ít khe hở → tốt
• Độ mập – mảnh: búp lá mập, trọng lượng “nặng tay” → tốt
• Hình tròn – dẹt: tùy loại nhưng trà sợi dài thường cần độ tròn nhất định
• Độ nặng nhẹ: sợi nặng thể hiện “xương trà” tốt

Trà non và chất lượng cao thường có lá dày, sợi chặt và nặng.

Sợi trà chặt là đặc điểm quan trọng của trà chất lượng.

• Trà non → sợi nhỏ và chặt
• Trà trung bình → sợi thẳng và chặt
• Trà già → sợi thô và cứng

Xem thêm: Tiêu chuẩn hái búp tươi nguyên liệu làm trà Phổ Nhĩ là gì?

Trà vò kỹ, lực đều sẽ làm tế bào trà vỡ nhiều, tiết nhiều dịch trà. Khi phơi, sợi trà thường có màu lục mặc hoặc lục đậm, hương mạnh, vị đậm, nước trà xanh ngả vàng, độ trong cao.

Kết luận

Một bánh Phổ Nhĩ chất lượng, chỉ cần nhìn qua cũng có thể nhận ra sợi trà mập vừa, nét sợi rõ và đồng đều; độ chặt ổn định, không quá bung cũng không quá nén; màu sắc hài hòa trong gam lục xanh hoặc xanh nâu, bề mặt ánh lên lớp bóng nhẹ tự nhiên. Ngược lại, những bánh có màu vàng toàn bộ, lẫn nhiều lá già, cành đỏ, cành thô hay quá nhiều vụn trà thường khó đạt chất lượng tốt.

Việc thẩm định Phổ Nhĩ luôn là sự kết hợp giữa ngoại hình, hương, vị, khí và vận. Khi bạn biết cách đọc được “mật mã sợi trà”, kết hợp với hương vị và lá trà sau khi pha, bạn sẽ dễ dàng nhận ra chất lượng thật của một bánh trà.

TSTN tổng hợp và dịch