Giới thiệu chi tiết các bộ phận của ấm tử sa
Trên thị trường hiện nay, ấm tử sa có vô vàn kiểu dáng và thiết kế khác nhau. Để người chơi trà dễ dàng phân biệt và lựa chọn, việc hiểu rõ các bộ phận của ấm tử sa là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết từng bộ phận, giúp bạn có thêm kiến thức để sưu tầm và thưởng trà đúng cách.
1. Vòi ấm
Vòi ấm tử sa có nhiều kiểu dáng khác nhau. Hiện nay thường gặp ba loại chính: vòi thẳng, vòi cong một khúc, vòi cong hai khúc và vòi cong ba khúc.
Vòi thẳng
Kiểu dáng vòi thẳng, đặc biệt là vòi thẳng trên ấm tròn thường được người chơi ấm gọi là “pháo lưu”. Trong các kiểu dáng truyền thống như ấm Thủy Bình cũng thường dùng vòi thẳng.
Vòi cong một khúc
Dáng hơi cong, có độ cong nhẹ, dòng nước khi rót ổn định và trôi chảy. Các kiểu dáng truyền thống như Phỏng Cổ, Hợp Hoan thường sử dụng vòi cong một khúc. Phần lớn loại vòi này được làm theo kỹ thuật nối ẩn.
Vòi cong hai khúc
Gốc vòi to hơn, nhờ có tác dụng “tích nước” nhất định nên khi rót nước rất mượt mà. Vòi hai khúc được chế tác chuẩn xác có lực phun mạnh, đặc biệt thích hợp cho những loại trà cần nhiệt độ cao và rót nhanh.
Vòi cong ba khúc
Hình dáng vòi cong ba khúc làm phong phú thêm đường nét của ấm tử sa, nhưng chế tác khá khó, khó nắm bắt kỹ thuật.
Trong đó, miệng vòi cũng chủ yếu có ba loại: miệng phẳng, miệng ôm và miệng lưỡi.
2. Nắp ấm
Nắp ấm giúp giữ nhiệt và hương trà. Có ba dạng cơ bản:
- Nắp áp: Đặt phủ lên miệng ấm, đường kính hơi lớn hơn miệng ấm. Loại lõm vào gọi là “nắp biển”.
- Nắp lồng: Thụt sâu bên trong miệng ấm, ôm khít chắc chắn.
- Nắp cắt: Phần miệng ấm được cắt rời tạo nắp, ghép lại thành hình liền mạch.
Ngoài ra, núm nắp cũng rất đa dạng: núm tròn, cầu, trụ, hình tháp, hình quả, hoặc liền khối.
Xem thêm: Phân tích cấu trúc nắp ấm tử sa
3. Quai ấm
Quai ấm có quai quai xách (đề lương) và quai thân.
- Quai xách: Gồm quai cứng (cùng làm bằng tử sa, liền thân) và quai mềm (làm từ mây, bạc, đồng…).
- Quai thân: Gồm quai sau (chính), quai ngược, quai bên (thường gọi là “Đường Vũ”).
4. Đáy ấm
Đáy ấm thường có bốn loại: đáy phẳng 平底, đáy viền 圈足, đáy chân 钉足, đáy lõm 一奈底.
Mỗi bộ phận của ấm tử sa không chỉ có chức năng riêng mà còn thể hiện nghệ thuật chế tác tinh xảo của nghệ nhân. Việc am hiểu từng chi tiết sẽ giúp người chơi trà lựa chọn được chiếc ấm phù hợp, nâng tầm trải nghiệm thưởng trà và sưu tầm.
TSTN tổng hợp và dịch